Bezpłatne badanie kości w Kościerzynie!

 Osteoporoza

to choroba układu kostnego charakteryzująca się zmniejszeniem  gęstości mineralnej i zaburzeniem jakości tkanki kostnej, co prowadzi do zwiększonego ryzyka złamania.

Większość przypadków stanowi osteoporoza pierwotna, która rozwija się przede wszystkim u kobiet po menopauzie, a także, rzadziej, u mężczyzn w podeszłym wieku. Czynnikami ryzyka rozwoju osteoporozy są: zaawansowany wiek, siedzący tryb życia, palenie papierosów, niska masa ciała, niedobór witaminy D, zbyt mała podaż wapnia. Istotne są także uwarunkowania genetyczne np. jeśli matka przebyła złamanie osteoporotyczne, córka ma większe ryzyko osteoporozy i złamań.

    Osteoporoza wtórna to następstwo innej choroby. Może rozwinąć się u osób ze schorzeniami endokrynologicznymi (np. tarczycy, przytarczyc), w chorobach nerek, szpiku kostnego, w chorobach układu pokarmowego przebiegających z zaburzeniami trawienia lub wchłaniania. Wpływ na wystąpienie osteoporozy mają także niektóre leki – osteoporoza posterydowa rozwija się w wyniku przewlekłego stosowania glikokortykosteroidów, np. u chorych z reumatoidalnym zapaleniem stawów. 

    Objawy

    Choroba rozwija się podstępnie, stąd czasem używana nazwa „cichy złodziej kości”. Pierwszym objawem najczęściej jest złamanie. Do złamań osteoporotycznych zalicza się złamania bliższego końca kości udowej (szyjki kości udowej, złamania przezkrętarzowe lub podkrętarzowe) oraz kręgów, żeber, kości ramiennej, promieniowej lub piszczelowej, kości miednicy. Złamania osteoporotyczne stanowią ważny problem medyczny obarczony dużym ryzykiem niesprawności i powikłań. Dochodzi do nich na skutek niewielkiego urazu, który u osoby zdrowej nie powinien go spowodować. Mówimy wtedy o złamaniu niskoenergetycznym. W Polsce na osteoporozę choruje około 2,1 mln osób, z czego 1,7 mln (ponad 80%) to kobiety. Rocznie dochodzi do 120 000 złamań, które są następstwem osteoporozy, w tym do ponad 30 000 złamań bliższego końca kości udowej. 

    W diagnostyce wykorzystuje się badanie densytometryczne (DXA) wykonywane w biodrze oraz odcinku lędźwiowym  kręgosłupa. Badanie jest bezpieczne i bezbolesne. Na wyniku znajdziemy szereg liczb, z których szczególnie ważny jest wskaźnik T-score odnoszący gęstość mineralną kości osoby badanej do średniej gęstości kości młodych osób w okresie szczytowej masy kostnej. Wynik -2,5 i poniżej świadczy o osteoporozie.  Badania densytometryczne są istotne u kobiet po menopauzie, zwłaszcza jeśli współistnieją wspomniane wyżej czynniki ryzyka, doszło do obniżenia wzrostu o ponad 4 cm (podejrzenie złamania kręgu) lub wystąpiło złamanie niskoenergetyczne. Przed rozpoczęciem leczenia zazwyczaj dodatkowo wykonuje się zdjęcie rentgenowskie (rtg) kręgosłupa, a także badania laboratoryjne krwi i moczu w celu oceny gospodarki wapniowej, czynności nerek  czy poziomu witaminy D. Zakres badań może być szerszy, jeśli np. potrzebne jest wykluczenie osteoporozy wtórnej.

    Osteoporozę można leczyć

    Obecnie dysponujemy lekami, które poprawiają gęstość mineralną kości i zmniejszają ryzyko złamania. Szacuje się, że niestety ponad 80% pacjentek z osteoporozą pozostaje bez leczenia.

Aktualnie toczą się badania kliniczne nad lekami biopodobnymi do denosumabu. Wprowadzenie  leków biopodobnych powinno wpłynąć na większą dostępność leczenia osteoporozy.

    Osteoporoza jest poważną chorobą, pomimo że początkowo nie daje żadnych objawów. Diagnozowanie i leczenie osteoporozy ma ogromne znaczenie dla długości i jakości naszego życia.

Lek. M. Woroszył – specjalista chorób wewnętrznych, reumatolog

Lek. D. Knychas – specjalista medycyny rodzinnej

Piśmiennictwo:

Głuszko P.: Osteoporoza – postępy 2021/2022. Med. Prakt., 2022; 5;79-85

Tłustochowicz W., 2011, Choroby metaboliczne kości – osteoporoza, w : Szczeklik A.(red.) Choroby wewnętrzne, Med. Prakt., s. 1977-1985

Lorenc R., Głuszko P., Franek E., Jabłoński M., Jaworski M., Kalinka-Warzocha E., Karczmarewicz E., Kostka T., Księżopolska-Orłowska K., Marcinowska-Suchowierska E., Misiorowski W., Więcek A., 2017, Guidelines for the diagnosis and management of osteoporosis in Poland; Endokrynologia Polska 2017; 68; 604-609

ezdrowie.gov.pl; NFZ o zdrowiu. Osteoporoza. Warszawa, listopad 2019

“Reumatologia” – dwumiesięcznik wydawnictwa Termedia